Merriebegeleiding
Een veulen in de wei, het is een prachtig gezicht. Wellicht een beeld dat u aankomend veulenseizoen ook in uw weiland wilt zien. Onze paardenartsen helpen u graag om dit voor elkaar te krijgen. Voor zowel hobbymatige fokkers als ervaren professionals staan wij klaar om u en uw paard hierin te begeleiden.
Vruchtbaarheid
Merries zijn over het algemeen niet vruchtbaar in de winter. De vruchtbare periode wordt hormonaal bepaald in reactie op daglichtlengte. Zodra in het voorjaar de dagen langer worden, dient de hengstigheid bij merries zich aan. In het najaar, wanneer het minder lang licht is, stopt de cyclus.
Cyclus
Gemiddeld duurt de cyclus van een merrie 21 dagen. Daarvan is zij ongeveer 5 tot 7 dagen hengstig. Tijdens deze periode ontwikkelt zij eitjes op haar eierstokken. Dit noemen we follikels.
Aan het begin van de hengstigheid zijn dit veel kleine follikels. Naarmate de hengstigheid vordert groeit 1 follikel (soms twee) sterker dan de rest en zal uiteindelijk ovuleren.
Het eerste scanmoment
Nog voor de inseminatie of dekking wordt uw merrie gescand. Deze scan vindt plaats tijdens de hengstigheid en zorgt dat de paardenarts de baarmoeder, eierstokken en baarmoedermond kan beoordelen. Zo kan de paardenarts een inschatting maken wanneer het beste moment is om het paard te insemineren of dekken.
Tijdens deze eerste scan wordt er ook gekeken of er afwijkingen zichtbaar zijn die een bevruchting in de weg kunnen staan.
De bevruchting
De dekking of inseminatie van de merrie zal plaatsvinden rondom de eisprong. De bevruchting vindt plaats in de eileider, waar het vruchtje 6 dagen zal blijven voordat het in de baarmoeder terechtkomt. Tot ongeveer 16 dagen na de ovulatie beweegt het vruchtje vrij rond in de baarmoeder, waarna het zich zal vasthechten in het baarmoederslijmvlies.
Het tweede scanmoment en de eerste drachtcontrole
Na de inseminatie of dekking, controleert de dierenarts of er een eisprong heeft plaatsgevonden. Daarnaast wordt er gekeken of de baarmoeder geen ongewenste reactie vertoont.
Op 18 dagen na de eisprong vindt er wederom een scan plaats. Dit is de eerste drachtcontrole. De paardenarts kijkt of er een vruchtje zichtbaar is in de baarmoeder. Is dit niet het geval, dan zou de merrie weer hengstig kunnen zijn en kan een nieuw moment voor inseminatie of dekking worden gepland.
Is er sprake van een dubbele eisprong? Dan komt de paardenarts al op 16 dagen langs voor deze controle. Een dubbele eisprong kan leiden tot een tweelingdracht. Iets wat niet gewenst is bij paarden omdat ze zelden worden voldragen. Om vroeggeboorte van beide veulens te voorkomen, kan op 16 dagen worden gekozen om een van de vruchtjes âweg te knijpenâ.
De dracht
Tot 35 dagen wordt de dracht in stand gehouden door hormonen die worden afgegeven door een structuur op de eierstok; een geel lichaam. Deze noemen we ook wel corpus luteum (CL).
Deze structuur ontstaat na de eisprong en zorgt ervoor dat de merrie niet opnieuw hengstig wordt. Vanaf 35 dagen geeft ook de baarmoeder zelf hormonen af zodat de dracht wordt behouden en de vrucht zich verder kan ontwikkelen.
De draagtijd van een merrie is gemiddeld 11 maanden. Een veulen wat 2 weken eerder of 4 weken later wordt geboren is echter geen uitzondering. De drachtlengte van een paard is zeer variabel tussen 3 weken te vroeg tot 2 maanden te laat.
De tweede en derde drachtcontrole
De tweede drachtcontrole vindt plaats tussen de 30e en 35e dag vanaf de eisprong. Op dat moment kan je het hartje van de vrucht al zien kloppen op de scan. Mocht er toch iets mis zijn met de vrucht, dan is dit moment ook de kans om de merrie hengstig te krijgen voor de volgende cyclus. Na 35 dagen is dit vaak lastig omdat de hormoonproductie vanuit de baarmoeder is gestart.
Als alles tijdens de vorige scan in orde is, vindt in de maand september de derde drachtcontrole plaats. Dit is een praktisch tijdstip. Indien de merrie de vrucht verloren heeft, vragen veel hengstenhouders om een gust-verklaring van de dierenarts voor 30 september. Natuurlijk is het ook belangrijk om te weten of de merrie nog drachtig is zodat u de juiste managementmaatregelen kunt nemen.
