Ziek veulen
Een veulen wordt geboren zonder afweerstoffen. Het veulen is geheel afhankelijk van de afweerstoffen die via de eerste biest worden opgenomen. De opname van afweerstoffen gebeurt in de eerste 24 uur na de geboorte. Soms gaat dit niet goed en loopt het veulen een groot risico om ziek te worden.
Onze paardenartsen zien het veulen graag binnen 12 uur na de geboorte voor een preventieve controle. Mocht er iets met het veulen aan de hand zijn, kan er snel op worden ingespeeld.
Het veulen drinkt niet
De merrie heeft geen biest of de kwaliteit is onvoldoende
Als u kort na de geboorte een paar ml biest uitmelkt, kunt u dat bij ons laten controleren. Doe dat in elk geval binnen 12 uur na de geboorte, wanneer de kwaliteit tegenvalt kunnen we een alternatief aanbieden.
Als het veulen niet drinkt, kunnen er diverse oorzaken zijn.
We zien vooral bij hengstveulens dat het soms langer duurt voordat ze het uier gevonden hebben. Als het veulen binnen 2 uur niet zelf de uier gevonden heeft, kunt u het beste wat uitmelken en het aanbieden via een fles of drinkbak.
Let er goed op of het veulen zelf kan zuigen. Anders kan de melk in de longen terecht komen.
Heeft het veulen binnen 4 uur na de geboorte nog niet gedronken zal de paardenarts een sonde bij het veulen inbrengen om de eerste biest toe te dienen.
Sommige merries staan niet goed stil waardoor het veulen niet bij de uier kan komen. Probeer de merrie vast te houden zodat het veulen de kans krijgt om de uier te vinden. Bij jonge of onervaren merries kan het helpen in de weken voor de geboorte haar te laten wennen aan het betasten van haar uier.
Het kan voorkomen dat een veulen moeilijk in de benen komt en daardoor niet bij de uier kan. Natuurlijk is het dan van belang om de paardenarts in te schakelen om te onderzoeken waarom het veulen niet kan staan. Echter wilt u alsnog dat het veulen zo snel mogelijk drinkt. Test daarom eerst of het veulen wel een sterke zuigreflex heeft. Dit doet u door een vinger in de mond van het veulen te doen. Als deze reflex aanwezig is, kunt u de moeder uitmelken en het veulen via een flesje of drinkbakje wat biest aanbieden.
Let er goed op of het veulen zelf kan zuigen. Anders kan de melk in de longen terecht komen.
Wanneer een veulen te vroeg geboren is (prematuur) of onvoldoende ontwikkeld (dysmatuur) kan dit een zwakke zuigreflex tot gevolg hebben. Dit soort veulentjes vereisen intensieve zorg. Het is dan ook raadzaam de paardenarts zo spoedig mogelijk te laten komen.
Het veulen heeft tijdens de geboorte zuurstoftekort gehad. We zien dit vaak bij red bag deliveries, waarbij de placenta te vroeg heeft losgelaten. Dit soort veulentjes vereisen intensieve zorg. Het is dan ook raadzaam de paardenarts zo spoedig mogelijk te laten komen.
Onze paardenartsen kunnen na 24 uur via een bloedonderzoek vaststellen of het veulen voldoende biest heeft opgenomen. Wanneer dit niet het geval is, kan er een plasma infuus toegediend worden.
De navel
Tijdens de dracht is de navel de verbinding naar de merrie, die het veulen voorziet van voedingsstoffen en zuurstof, en de afvalstoffen afvoert. Na de geboorte scheurt de navel in de meeste gevallen vanzelf, vlak bij de buikwand. Voordat dit gebeurt stroomt er nog bloed naar het veulen toe. Het is daarom erg belangrijk dat u niet zelf de navelstreng losscheurt.
Als de navelstreng niet vanzelf scheurt kunt u (met schone handen) de navelstreng vlak bij de buikwand vastpakken, en met de andere hand de navelstreng een stukje verderop stevig aantrekken tot het scheurt. Het zal vanzelf op een paar centimeter van de buikwand afscheuren. Een enkele keer bloed de navelstreng nog iets na. U kunt met een schone doek enkele minuten stevig in de navel knijpen. Meestal is dit voldoende om het bloeden te doen ophouden.
Daarna is het ontzettend belangrijk de navel goed te ontsmetten. Dit kunt u het beste doen met een verdunde Betadine oplossing. Deze oplossing kunt u zelf maken door Betadine oplossing (niet Betadine scrub) te verdunnen met schoon water. De verhouding is 1 tot 3ml Betadine in 100ml water.
Ontsteking van de navel
Soms ontstaat er toch een ontsteking van de navel. Dit kunt u herkennen aan:
- De navel is gezwollen
- De navel voelt warm aan
- Het veulen reageert pijnlijk op de navel
- In sommige gevallen kan er pus uitlekken
Een ander veel voorkomende afwijking van de navel is een navelbreuk.
Standafwijkingen
Veulentjes zitten 11 maanden opgevouwen in de baarmoeder. Sommige veulentjes hebben even de tijd nodig om recht op hun beentjes te gaan staan.
Wanneer de stand een belemmering vormt om in de benen te komen, moeten we echter vroeg ingrijpen.
Afhankelijk van de stand die gecorrigeerd moet worden zijn er verschillende behandelopties, variërend van infuustherapie, fysiotherapie, tape, plakschoentjes, etc. Ook de mildere afwijkingen in beenstand kunnen op jonge leeftijd (deels) gecorrigeerd worden.
Neem contact op met de praktijk om de mogelijkheden te bespreken.
Diarree
In de eerste 6 maanden van het leven van een veulen komt diarree vaak voor. Er zijn verschillende vormen van diarree. Bij de minst ernstige variant heeft het veulen zachtere ontlasting, maar blijft goed drinken en is fit en vrolijk. Dit zien we vaak rond de veulenhengstigheid van de merrie, zo’n 1 á 2 weken na de geboorte, en is normaal.
Wanneer het veulen echter minder gaat drinken, sloom wordt of zelfs koliek verschijnselen vertoont, is het noodzakelijk dat hij onderzocht wordt door een paardenarts. Veulens kunnen zeer snel uitdrogen wanneer ze te weinig drinken en vocht verliezen via diarree.
Meconium/ darmpek
De eerste mest van het veulen heet meconium of darmpek. Dit zijn taaie, donkerbruine keutels. Hierna komt de melkmest, wat zachter is en lichter van kleur. Als u uw veulen veel ziet persen op de eerste dag, en er komt geen mest af, dan kan hij zijn darmpek niet kwijt. Soms stoppen ze dan ook met drinken, of worden zelfs koliekerig. Bel de praktijk, voordat het zo ver komt. Met een klysma is het in de meeste gevallen snel opgelost.
Blaasproblemen
Een enkele keer zien we veulentjes die niet kunnen plassen. Dit zijn vaak hengstveulentjes waarbij tijdens de geboorte de blaas gescheurd is. Deze veulentjes persen met een holle rug, en kunnen ook koliekverschijnselen laten zien. Dit is altijd een spoedgeval.
